Geleceğin İş Dünyasını Şekillendirecek İkili

ChatGPT ve İK

“Robotlar dünyayı ele geçirecek” ya da “İşlerimizi elimizden alacaklar” diye korkmanın pek bir mantığı yok. Ama dijital teknolojilerin özellikle de yapay zekâ robotlarının dünyayı değiştirdiği de gerçek. İyi haber; yapay zekâ bizim rakibimiz değil, müttefikimiz.

Fütüristik teknolojilerin tümünün işlerimizi kolaylaştırıp bizlere daha özgür ve yaratıcı alanlar açtıkları ortada. İş dünyası mail yazma ve cevaplama, metin hazırlama, raporları analiz etme gibi konularda ChatGPT’nin sunduğu yardıma çoktan alıştı bile. İK uygulamaları ve ChatGPT ilişkisi ise çok daha güçlü ve gelişime açık... İşe alım sürecinde özgeçmiş okumadan Onboarding planlamasına, esenlikli ve bağlı çalışan yaratmaktan iş gücünün daha verimli kullanımı için gereken tüm kriterleri oluşturmaya her aşamada ChatGPT’nin faydasını görmek mümkün.

Mevcut işlerin üçte ikisinde yapay zekâ dokunuşu var

Goldman Sachs, 2023 yılında hazırladığı raporda AI uygulamalarının global ölçekte 300 milyon işe etkide bulunacağını öngörüyor. Raporda aynı zamanda Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki işlerin yaklaşık üçte ikisinin -değişen ölçülerde- yapay zekâ kullanılarak yapıldığı tahmin ediliyor. Genel kanı bu oranın yakın gelecekte yapay zekâ lehine daha da artacağı yönünde.

Temelde zaman ve işgücünde tasarruf sunuyor

Microsoft tarafından üretilen dili anlama ve işleme tabanlı yapay zekâ modeli ChatGPT ile tanışmamızın üzerinden aslında 1 yıl bile geçmedi. ChatGPT bu kadar kısa bir sürede tüm dikkatleri üzerine toplamakla kalmadı, özellikle iş dünyasının baş döndüren hızına yetişmeye çalışan bizler için bir ihtiyaç olduğunu da kanıtladı. Her ne kadar ileri seviye teknoloji ve yapay zekâ kullanımından bahsetsek de ChatGPT’nin bizlere vaadi çok basit: Zaman ve işgücü kullanımında tasarruf.

MIT lisansüstü öğrencileri tarafından yürütülen bir çalışmada ChatGPT kullanımının, iş akışında harcanan zamanı yarı yarıya (30 dakikalık bir iş için 17 dakika) düşürürken ortaya çıkan işin kalitesini artırdığı gözlemlenmiş.

ChatGPT ile İK’nın kesişim kümesi: İletişim, Planlama, Değerlendirme

ChatGPT temelde insan zihnini taklit etmek üzerine tasarlanmış olduğu için, İnsan Kaynakları ile zengin bir kesişim kümesine sahip. Verimliliği artırmak, işyerinde psikolojik güvenlik ve esenliği tesis etmek, şirket kültürünü benimsetip çalışan bağlılığını yükseltmek, yetenekli çalışan havuzunu zenginleştirmek... Bunlar İK denince akla gelen ilk ödevler. İnsan Kaynakları departmanı, iş başvurusu yapan adayları seçip işe yerleştirme prosesinden çalışanların performansını ve mutluluğunu artıracak iş modellerini bulmaya ve bunun kalıcı şirket kültürü olmasını sağlamaya varan çok katmanlı bir görevler silsilesini yönetir. İK’nın işleyişinin merkezinde genelde iletişim, planlama ve raporlama olduğu için de ChatGPT ile yapabilecekleri şeyler hayli çok.

ChatGPT ile İK’nın iş yükü azalıyor

İnsan Kaynakları uzmanlarının mesaisinin bir kısmını iş ilanları için metin oluşturma, CV inceleme, iş başvurularına dönüş yapma, görüşme takvimini oluşturma gibi görevler oluşturuyor. ChatGPT sayesinde bu alanlarda belirli bir otomatikleşme sağlanarak rutin iş yükü minimize edilebiliyor.

İnsan Kaynakları’nda ChatGPT kullanım alanlarını üç ana başlıkta toplayabiliriz:

·       İşe alım / Onboarding Süreci

İşe alım sürecinde: İş ilanı oluşturma, aday başvurularını inceleme, değerlendirme, seçme, mülakat takviminin planlanması, iş görüşmeleri için sorular hazırlama.

Onboarding sürecinde: Şirket kültürünün aktarımı, yeni çalışanın görev tanımı, ofis içi kurallarının anlatımı, çalışanların görevlerine yönelik eğitimlerin planlanması & takibi.

·       Eğitim ve Yönetim Süreci

Şirket içindeki belirli pozisyonlar ve görevler için eğitim setleri hazırlama, eğitimler ve kariyer yönetimi için program yapma, etkinlik oluşturma, daha katılımcı ve şeffaf şirket ortamı için düzenli feedback hazırlama, şirket içi güncel konulara dair efektif ve hızlı paylaşım, çalışanların sorularına ve taleplerine çok daha hızlı dönüş yapabilme.

·       Analiz ve Değerlendirme Süreci

Performans ölçümleri ve değerlendirmeleri, araştırma ve raporların hazırlanması/okunup özetlenmesi, verimlilik hesapları, çalışan bağlılığı analizi, yetenekleri elde tutmaya yönelik analizler ve planlamalar, anket hazırlama ve anket sonuçlarını değerlendirme, çalışan esenliği ve motivasyonu ölçümü.

Çalışan bağlılığını ve verimliliği artırıyor

ChatGPT kullanımı sayesinde İnsan Kaynakları zaman, iş gücü ve maliyetten tasarruf ederken çalışanlarla daha şeffaf ve interaktif bir ilişkiyi de inşa edebiliyor. Dahası iş yükü azalan İK uzmanları, enerjilerini iyileştirme ve geliştirme stratejilerine ayırabiliyor. Bu da şirketin yetenekli çalışan sayısının artması, eğitimlere daha çok vakit ayrılabilmesi, iş gücü planlamasının daha efektif yapılması, şirket içi dinamiklerin ince detaylarıyla ele alınabilmesi, çalışanların esenlik ve psikolojik güvenlik hislerinin yükseltilmesi gibi katma değerler oluşturuyor.

ChatGPT’nin tüm faydaları sadece İnsan Kaynakları profesyonellerine değil elbette. ChatGPT kullanımıyla İK’yı rahatlatan zaman tasarrufu, çalışanlara “daha fazla ve daha hızlı ilgi” olarak geri dönüyor. Yani çalışanlar sorularına çok daha hızlı dönüş alabiliyor, talep ve önerileri daha çabuk incelenip karara bağlanıyor. Çalışan yöneticilerinden gelen hızlı, doğru, tutarlı ve çözüm odaklı yanıtlar sayesinde kendini gelişim zihniyetiyle yönetilen bir iş ortamında buluyor. Ayrıca ChatGPT’nin doğru kullanımıyla çalışanlara ihtiyaçları, kimliği ve deneyimlerine göre kişiselleştirilmiş dönüşler sunulabiliyor. Bu “tanınma/görülme/önemsenme” hali çalışan gözünde yaptığı işin anlam kazanmasına, kendisine ve yöneticilerine saygısının artmasına zemin yaratıyor. Böylelikle şirket kültürüne saygıyla birlikte bir aidiyet geliştiren çalışanın bağlılığı ve verimliliği artıyor.

Çalışanlar ChatGPT ile daha hedef odaklı ve planlı

Çalışanların perspektifinden bakıldığında ChatGPT’nin sunduğu avantajları şöyle sıralayabiliriz:

·       Daha SMART bir iş yaşamı. ChatGPT ile çalışanlar daha hedef odaklı bir iş yaşamına kavuşabilirler. Kendilerine SMART hedefler (specific/belirli, measurable/ölçülebilir, achievable/ulaşılabilir, relevant/ilgili, time-bound/zamana bağlı) koyabilirler. ChatGPT, çalışanların stratejilerini gözden geçirmelerine ve performanslarıyla ilgili farkındalık geliştirip iyileştirmeler yapabilmelerine imkân sunar. 

·       Zaman yönetimi. ChatGPT sayesinde zamanlarını en verimli biçimde planlayabilir, ajandalarını doğru şekilde oluşturma pratiği edinebilirler.

·       Problem çözümünde hız ve başarı. ChatGPT’yi bir veri tabanı ve problem çözücü olarak kullanarak karşılaştıkları problemleri kolayca analiz edebilir, karşılaştırma yapabilir ve çözüme kavuşturabilirler.

DEI kültürünün yerleşmesi için de ChatGPT

Geleceğin iş dünyasında yerini almak isteyen şirketlerin dikkat etmesi gereken iki temel unsur var: Yüksek teknolojiye anında adaptasyon ve çalışanların psikolojik ve fiziksel esenliğini öncelik yapmak. ChatGPT ile İnsan kaynakları, şirket çalışanlarıyla birebir ve “samimi” bir iletişim imkanına kavuşuyor. Şu an eldeki veriler ChatGPT’nin şirketin çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık kültürüne nasıl etki yapacağı konusunda net bir sonuç vermiyor. Kimi uzmanlar özellikle İnsan Kaynaklarında ChatGPT kullanımının insani duyguları, sempati ve empatiyi ortadan kaldırabileceğinden, işlerin mekanikleşmesinin bir soğukluk ve anlayışsızlık ortamı yaratacağından endişe ediyor. Bazı uzmanlarsa bu görüşün tam zıt tarafındalar. Onlara göre ChatGPT geniş temsil alanı bulamayan tüm gruplara eşit ve kapsayıcı fırsatlar sunuyor.

Örneğin pek çok dilde mülakat yapabilen bir ChatGPT, adayların önündeki dil engelini ortadan kaldırıyor. ChatGPT’nin ortalama bir İK profesyonelinden daha fazla çok yönlü ve özgür bakış açısına sahip olması gayet olası. Workhuman’da çalışan Dr. Yi Chu, konuşma engeli bulunan bireylerin ChatGPT sayesinde kendilerini çok daha rahat ifade etme imkanına kavuşacağına dikkat çekerek bu yapay zekâ uygulamasının DEI anlayışına pozitif katkılar sunacağına inandığını söylüyor. Dr. Chu, yapay zekâ teknolojilerinin topluma yapacağı olumlu katkı konusunda da hayli iyimser: “AI teknolojilerinin toplumsal normları değiştirme ve toplumdaki marjinalize edilmiş popülasyonların ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olacak geleneksel olmayan çözümler oluşturma potansiyelini görüyorum.”

Geleceğin şirketleri de İK ile büyüyecek

"Yapay zekâ işinizin yerini almayacak; yapay zekayı nasıl kullanacağını bilen biri işinizin yerini alacak."

Yukarıdaki cümle, internette dolaşan anonim sözlerden biri... Evet, biraz acımasız ama gerçeklik payı da yok değil. Gelecek yapay zekâ teknolojileriyle, ChatGPT gibi buluşlar ile şekilleniyor.

Başarılı ve rekabetçi bir şirketi şekillendiren en temel şeyse insan gücü. Esenlikli, yetenekli, bağlılığı yüksek çalışan toplulukları oluşturmada İnsan Kaynaklarına düşen sorumluluklar büyük. ChatGPT ve diğer yapay zekâ uygulamalarını şirket kültürüne ve iş akışına en sağlıklı biçimde yerleştiren İK, bugün olduğu gibi gelecekte de önemini koruyacak.