Mülakatlarda Nasıl Başarıya Ulaşabiliriz?

Uzun zamandır hayalini kurduğunuz şirketle mülakata gidiyorsunuz. Pozisyon için yeterli bilgiye ve yetkinlik düzeyine sahip olduğunuza inanıyorsunuz. Geçmiş deneyimlerinize de bakarak, çalışmaya başlarsanız fark yaratabileceğinizi de biliyorsunuz. Tüm bunları gerçekleştirmek için son bir adımınız kaldı. Peki mülakatınız boyunca nelere dikkat etmeniz, sahip olduğunuz yetkinlikleri, bilgiyi ve motivasyonu karşıya yansıtabilmenize yardım edebilir?

Microsoft’un eski insan kaynakları yöneticilerinden Sabina Nawaz, bizlerle mülakatlarda tutkumuzu yansıtabilmenin ipuçlarını paylaşıyor. Nawaz’a göre, mülakatlarda deneyimlerimizi aktarırken ne yaptığımızdan çok yaptıklarımızın nedenlerini aktarmamız, bir başka deyişle, neyi neden yaptığımızı anlatmamız, işe dair motivasyonumuzu gösterebilmemiz için bize yardım ediyor. Örneğin, neden bu alanda çalışmak istediğimizi, ya da yaptığımız belli bir projeye neden dahil olmayı tercih ettiğimizi ya da neden bu kararı verdiğimizi de açıklamak bizlere kendimizi aktarmamıza yardım ediyor. Bunun yanında, Nawaz’a göre, adaylar kendilerini geliştirerek beklenenin ötesine geçmek için nasıl zaman yarattıklarından da bahsetmeliler. Örneğin, öğrencilik yıllarınızda ders müfredatınızda olmayan kodlama dillerini öğrenmek için bilgisayar laboratuvarında geçirdiğimiz uzun saatleri ya da alanınızla ilgili bilgi sahibi olmak için tamamladığınız ekstra online dersleri anlatmak iyi bir başlangıç olabilir.

Bununla birlikte, Stanford Üniversitesi Yönetim Bilimi ve Mühendislik departmanında hoca olan Tina Seeling’e göre, mülakatın ilk 90 saniyesinde karşıda yarattığını ilk izlenim mülakatın gidişatına etki ediyor. Pozitif tutum, uygun bir giyim tarzı, göz teması kurmak, dik oturmak gibi faktörler size basit öneriler gibi gelebilir ancak, mülakatınızı yapan danışman mülakatın geri kalanını sizden aldığı ilk izlenimin penceresinden değerlendiriyor ve bu saydığımız faktörler sizinle ilgili oluşan ilk izlenimi şekillendiriyor. Bunlara dikkat ederek; mülakatın geri kalanında motivasyonunuzu daha etkili şekilde karşıya yansıtmanız mümkün. Bunun yanında, Seeling’e göre, doğru iletişim tarzını kullanabilmek de oldukça önemli. Bu açıdan, mülakatları yalnızca kendimizi karşıya gösterebilme aracı olarak değil, aynı zamanda karşıyı da tanımak ve etkileşim kurabilmek için bir fırsat olarak görmeliyiz. Hazırladığımız sorularla, mülakatı sadece adayın konuştuğu bir süreç olmaktan çıkararak çift yönlü bir iletişim sürecine dönüştürebiliriz.

Doktorasını Seeling ile aynı departmanda tamamlayan Jeannie Kahwajy, yaptığı araştırmada bizlere mülakatta öğrenme odaklı iletişim kurmanın önemini gösteriyor. Çalışmada, bir grup adaya mülakat boyunca yalnızca işi almaya odaklanmaları söylenirken; diğer gruba, mülakat boyunca öğrenmeye odaklanmaları söylenmiş. Örneğin, öğrenmeye odaklanmış adaylar mülakatı yapan kişi ile daha çok etkileşimde bulunmuşlar, sorular sormuşlar ve öğrenmeye açık olduklarını gösterebilmişler. Kontrol grubuna ise herhangi bir talimat verilmemiş. Çalışmanın bulgularına göre, işe alım mülakatlarını yapan danışman, öğrenme odaklı mülakata katılan adaylara, diğer gruplara kıyasla, daha az negatif tutum göstermiş. Buna göre, mülakatlarda yalnızca işi almaya odaklanmak yerine çift yönlü bir iletişim kurarak, öğrenme odağını korumak olumlu etki sağlayabilir.

Bununla birlikte, günümüzde online mülakatlar da oldukça yaygınlaştı. Klasik mülakat tekniklerindeki önemli noktalara ek olarak, dijital ortamda gerçekleşen mülakatlarda nelere dikkat etmeliyiz? MIT kariyer servisinde kariyer danışmanlığı yapan Bob Dolan, yayınladığı makalesinde bize çeşitli ipuçları veriyor. Dolan’a göre, eğer bir telefon mülakatı gerçekleştiriyorsanız şunu unutmamanız gerekiyor; karışışınızdaki kişiye gösterebileceğiniz fiziksel işaretler oldukça az. Bu nedenle, mülakat boyunca açık ve net cümleler kurabilmeniz ve anlatmak istediklerinizi profesyonel bir dille açıklayabilmeniz önemli. Verebileceğiniz cevaplara hazırlanırken yalnızca teknik sorulara değil davranışsal sorulara da hazır olmalısınız. Bunun yanında, telefon mülakatlarında verebileceğiniz yanıtları çok fazla prova etmeniz, ezbere cevap vermenize ve sizinle mülakat yapan kişinin bunu fark etmesine neden olabilir. Bunun yerine, deneyimlerinizle ilgili önemli noktaları, sorularınızı, sorularınızda referans almak için şirkete dair bilgileri bir kâğıda not alarak önünüzde tutmanız yeterli. Video mülakatlarında ise arka planınızın ve ışığın uygunluğuna dikkat etmek, kameraya bakarak konuşmak, notlarınızı ve CV’nizi ekranda kamera görüntünüzün yanında tutmanız işinize yarayabilir.

Unutmayın, CV’nizde elbette eksikler olabilir, herkesin olduğu gibi sizin de kariyerinizde iniş çıkışlar olabilir. Önemli olan bunların nedenlerini doğru iletişim biçimiyle karşınızdakine aktarabilmeniz.  Doğru araştırma, hazırlık ve mülakatınızın ilk saniyeleri yarattığınız izlenim oldukça önemli ancak, bunların yanında dikkat etmeniz gereken farklı faktörler de var. Mülakatınızı, yalnızca işi çok istediğinizi, kendinizi ve neler yaptığınızı anlattığınız bir araç olarak değil, sizinle hayalinizdeki iş için mülakat yapan kişi ile çift yönlü iletişim ve etkileşim kurabilmeniz için bir fırsat olarak görmelisiniz. Sadece neler yaptığınızı anlatmak yerine, deneyimlerinizde gösterdiğiniz davranışlarınızın ve verdiğiniz karaların nedenlerini, elde ettiğininiz sonuçlardaki rolünüzü açıklayabilmeniz de mülakat sürecinize olumlu etki yapacaktır.