Yapay Zeka Doğru Adımlarla Potansiyelini Açığa Çıkarıyor

İçinde bulunduğumuz çağda dünyadaki teknolojik gelişmeler hız kesmeden devam ediyor. Bu gelişmelerle birlikte günümüzde, insanın bilişsel kapasitesini ve karar verme mekanizmalarını yapay zekâ aracılığı ile farklı uygulamalara yansıtabiliyoruz. Böylelikle birçok süreci çok daha hızlı şekilde ilerletebiliyoruz. Bu dönüşümde, farklı uygulamalarla insan kaynakları da alt alanlarıyla çoktan yerini aldı. Peki bu teknolojik dönüşüm insan kaynaklarında ne gibi çözümler sunabiliyor? Yapay zekâ uygulamalarını kullanmak veya geliştirmek isteyen şirketler hangi noktaları göz önünde bulundurmalı?

Günümüzde yapılan araştırmalara göre, yapay zekâ birçok farklı alanda insan kaynaklarına hizmet edebilir. Yetenekleri bulma, işe alımlarda veri bazlı karar verme, çalışan bağlılığı tespiti, işten ayrılma oranlarının tahmini ve çalışanlara özelleştirilmiş eğitimler sunmak bu alanlardan bazıları. Buna göre, yapay zekâ temelli uygulamalar manuel olarak yapılan birçok işi otomatik süreçler haline getirtirken, elimizdeki verileri anlamlandırarak karar verme süreçlerimizi zenginleştirebilir. Aynı zamanda, bir çalışanın işe girmesinden işten ayrıldığı son güne kadar olan performans verilerini tutarak çalışan bağlılığını arttırabilecek çözümler sunmanın yanında işten ayrılma ile ilgili tahminler yürütebilir. Bununla birlikte, yeni jenerasyonun da iş hayatında çoğunluğu oluşturması, bu tarz teknolojilere karşı olan önyargıların da kırılmaya başlaması bu teknolojilerin kullanımını hızlandırabilir. International Journal of Recent Technology and Engineering dergisinde 2019 yılında yayınlanan çalışmadaki bulgular, yeni jenerasyonun insan kaynakları alanında etkin görev almasıyla birlikte yapay zekanın insan kaynaklarının sonu olduğuna dair görüşün yıkıldığını gösteriyor. Buna göre, Y kuşağı, yapay zekânın, insan kaynaklarının yeteneklerini mümkün hale getireceğini düşünüyor.

Ancak, insan kaynakları gibi birçok farklı faktörün bütünsel olarak ele alınarak çeşitli kararların verildiği, insan-odaklı bir alanda, yapay zekâ tabanlı uygulamalar, farklı zorlukları da beraberinden getirebilir. Örneğin, adil kararlar, sosyo-psikolojik endişeler, bir çalışanı işe alırken düşünülmesi gereken faktörler bir yapay zekâ uygulaması tarafından kusursuz şekilde yürütebilir mi?  Bir şirket bugün 5 yıl önceki datasıyla oluşturduğu yapay zekâ algoritması ile işe alım kararlarını verirse sizce ne derece başarılı olabilir? 2018 yılında Amazon, geliştirmiş olduğu ve işe alımda kullandığı algoritmanın yanlı kararlara neden olduğunu gözlemledi. Eski performans datalarıyla oluşturmuş oldukları algoritmanın beyaz tenli erkeklere daha fazla puan verdiğini fark eden Amazon sistemi kullanmayı bıraktı. Bu anlamda, yapay zekâ araçlarının güncel değişkenleri içermesinin kritik önem taşıdığını söyleyebiliriz. Örneğin, günümüzde, pandemi krizi sonrası esneklik, adaptasyon, uzaktan çalışabilme gibi faktörlerin işe alım kararlarında etkili olacağı aşikâr. Bugün, yapay zekâ temelli işe alım uygulaması geliştirmek isteyen bir şirketin algoritmasına bu güncel değişkenleri eklememesi, etkili işe alım kararları vermesine engel olabilir.

Yapay zekâ birçok alanda olduğu gibi insan kaynaklarında da yeni duyduğumuz bir teknoloji değil. Aynı zamanda, çalışma hayatında gittikçe artan yeni jenerasyonun da bu dönüşüme hazır olduğunu görebiliyoruz. Fakat, bu dönüşümde doğru adımların atılması oldukça önemli.  Yapılan araştırmalar, yapay zekânın insan kaynaklarında etkili şekilde uygulanması için, insan kaynaklarının değerlerini ve yöntemlerine hâkim olmanın yanında, yapay zekâ teknolojisi hakkında derin bir bilgi birikimine de sahip olmanın gerektiğinin altını çiziyor. Bu anlamda, etik çerçeve içinde doğru ve güncel verileri kullanan algoritmaları oluşturabilmek oldukça önem taşıyor.  Bu bakış açısıyla, sağlam adımlarla geliştirilen ve yönetilen yapay zekâ uygulamalarının, düşünülenin aksine, insan kaynaklarının sonunu getirecek değil, bu dönüşümde doğru rotayı çizerek insan kaynaklarını hayal edebileceğimizin de ötesinde bir noktaya taşıyabilecek güce sahip olduğunu söyleyebiliriz.